漢字-中古拼音/台灣

台灣，舊稱福爾摩沙，是位於亞洲東部、太平洋西北側的島嶼，地處琉球群島與菲律賓群島之間，西隔台灣海峽與中國大陸相望，周圍從3點鐘方向以順時鐘排序分別為太平洋（菲律賓海）、巴士海峽、南海、台灣海峽、東海所環繞，為東亞島弧中一島。面積約3.6萬平方公里，為世界第38大島嶼，其中七成為山地與丘陵，平原則主要集中於西部沿海，地形海拔變化大。因北回歸線貫穿，氣候介於熱帶與亞熱帶地帶之間，北回歸線以北為副熱帶季風氣候、以南為熱帶季風氣候，自然景觀與生態系資源相當豐富而多元。全島現今人口約2331萬人，超過七成集中於西部的五大都會區，其中以行政中心台北為核心的台北都會區最大，總人口達700萬。族群構成以漢族、原住民族為兩大民族：原住民族由多個屬於南島民族的部族組成，漢族則依民系及移民年代的不同而分為河洛（閩南）、客家與外省族群，其中河洛為台灣最大族群。 台灣自古為原住民族世居之地，原住民族在17世紀中葉以前一直居於主體民族地位；後來從中國大陸的漢族移民潮開始遺居後轉為主體民族地位，隨着漢族不斷移入與墾殖、以及與平埔族原住民通婚，漢族遂取代原住民族成為台灣的最大民族。自有信史記錄以來，歷史上曾經歷大肚王國、荷西時期、明鄭時期、清治時期、日治時期等多次政權遞嬗，最近一次為1945年10月後由中華民國統治。1949年兩岸分治後，中華民國的有效統治範圍限縮至台澎金馬與部分南海島礁，台灣自此實質上成為中華民國的主要領土，並延續至今。 歷經1860年台灣開港以來至日治時期所打下的現代化基礎、以及中華民國政府遷台後運用美援所進行的一系列的經濟建設，台灣自1960年代起在經濟與社會發展上突飛猛進，締造舉世聞名的「台灣奇蹟」，名列亞洲四小龍之一；之後在1990年代躋身發達國家之列，目前無論人均所得或人類發展指數均具世界先進國家水準。台灣擁有蓬勃的製造業及尖端科技，在半導體、資訊科技、通訊、電子精密製造等領域執牛耳。貿易方面主要透過高科技產業賺取外匯，經濟發展上以高科技產業與服務業為中心，亦朝向文化產業及觀光業發展。隨着1987年戒嚴時代結束以來政治上的自由化與民主化，以泛藍與泛綠為首的政黨政治、統一與獨立議題、以及公民社會的形成，台灣逐漸淡化過往戒嚴時代形塑的中國史觀，發展出台灣主體意識與多元文化主義，使得台灣文化呈現多元並立、兼容並蓄的面貌。

Deoi uaan, giuh csing pyk njiex mua sraa (formosa), xjiex fyiih io aah cjiu tung box, thaih biaang jiang sei peok crik tek taux ziox, dih csiox liu giu gyn taux jiox phyeoi lyit pin gyn taux cjir kaen, sei kaek deoi uaan heoix faep jiox tryng kurk daih lyk siang myangh, cjiu fyeoi xyong 3 temx cjyong pyang hiangh jirx zjyinh xjir cjyong baei ziox pyn biaet fyaeh thaih biaang jiang (phyeoi lyit pin heoix), paa xrirx heoix faep, neom heoix, deoi uaan heoix faep, tung heoix sriox fuaan njieuh, fyaeh tung aah taux fo tryng it taux. Mienh ciek iak 3.6 Myonh biaang pyang kung lirx, fyaeh sjieih kaeih deih 38 daih taux ziox, gir tryng chit xjieng fyaeh sraen dih jiox qiu ling, biaang ngyon ceok cjyox ieuh xip tryng io sei box jyen heoix, dih feng heoix baet piaenh huaah daih. In peok foi kyeoi sienh kuanh csyen, qieoih fuh kaeih io njiet taih jiox aah njiet taih dih taih cjir kaen, peok foi kyeoi sienh jirx peok fyaeh phiuh njiet taih kyih pyng qieoih fuh, jirx neom fyaeh njiet taih kyih pyng qieoih fuh, xih njien kiaangx kuan jiox sraang theoih feih ci ngyon siang tang phyng piuh njir ta ngyon. Xyen taux fenh kiim njin qux iak 2331 myonh njin, tliaeu kuah chit xjieng xip tryng io sei box tek ngox daih to fuaih qyo, gir tryng jirx faang cjiengh tryng sim deoi peok fyaeh faek sim tek deoi peok to fuaih qyo cuaih daih, cungx njin qux dat 700 myonh. Xuk gyn kuh xjieng jirx hanh xuk, ngyon dryoh min xuk fyaeh liangx daih min xuk: ngyon dryoh min xuk jiu ta kah xjyok io neom taux min xuk tek box xuk cox xjieng, hanh xuk ceok ieoi min feih giip jie min nen deoih tek pyt dung njir pyn fyaeh fa lak (miin neom), qaak kaa jiox nguaih sriaangx xuk gyn, gir tryng fa lak fyaeh deoi uaan cuaih daih xuk gyn. Deoi uaan xih kox fyaeh ngyon dryoh min xuk sjieih kio cjir dih, ngyon dryoh min xuk xeoix 17 sjieih kirx tryng jiep jirx xen it drik kio io cjyox theix min xuk dih fyiih; fux leoi xyong tryng kurk daih lyk tek hanh xuk jie min driaeu qeoi sjirx jyi kio fux tryaenx fyaeh cjyox theix min xuk dih fyiih, zye triak hanh xuk pyt duanx jie njip jiox qeonx xjik, jirx giip jiox biaang phox xuk ngyon dryoh min thung hon, hanh xuk zyih chyox deoih ngyon dryoh min xuk xjieng fyaeh deoi uaan tek cuaih daih min xuk. Xih fiux sinh srirx kirh lyok jirx leoi, lek srirx xjiangx xeong keng lek daih dox fyang kurk, fa sei xjir gir, miaang driengh xjir gir, chieng drirh xjir gir, njit drirh xjir gir teongx ta chih cjiengh gyaen deih xjienh, cuaih girnx it chih fyaeh 1945 nen 10 ngyot fux jiu tryng fuaa min kurk thongh drirh. 1949 Nen liangx nganh pyn drirh fux, tryng fuaa min kurk tek fiux faauh thongh drirh byamx fyeoi faenx sryk cjih deoi baang kiim maax jiox box pyn neom heoix taux cieu, deoi uaan xih chiex zjit cjit xjiangx xjieng fyaeh tryng fuaa min kurk tek cjyox ieuh liengx thox, bengx jien zyok cjih kiim. Lek keng 1860 nen deoi uaan qeoi kaongx jirx leoi cjih njit drirh xjir gir sriox taangx faax tek fenh deoih huaah kir cliox, jirx giip tryng fuaa min kurk cjiengh pyox chien deoi fux fynh jyongh miix fyon sriox cinh faang tek it feih liet tek keng ceih kionh sjiet, deoi uaan xih 1960 nen deoih qirx xeoix keng ceih jiox xjiaax fuaih pyot triaenx xjiangx dot pyeoi maangx cinh, deih xaux kiox sjieih myn mieng tek "deoi uaan giae ciek", mieng liet aah cjiu sih sieux lyong cjir it; cjir fux xeoix 1990 nen deoih cei sjin pyot dat kurk kaa cjir liet, myk xen myo lonh njin kyin sriox teok furk njin lyih pyot triaenx cjix sryoh kyin gyoh sjieih kaeih sen cinh kurk kaa sjyix cjyinx. Deoi uaan yongx fiux bung bot tek cjieih xaux ngiap giip ciem tuan qua giaex, xeoix puanh dauh theix, ci sinh qua giaex, thung sinh, denh cirx cieng miit cjieih xaux teongx liengx fyrk cjip ngiu njirx. Muh jieh pyang mienh cjyox ieuh thuh kuah kau qua giaex sraenx ngiap draemh chyox nguaih foix, keng ceih pyot triaenx xjiangx jirx kau qua giaex sraenx ngiap jiox byk myoh ngiap fyaeh tryng sim, jiek triaeu hiangh myn huaah sraenx ngiap giip kuan kuang ngiap pyot triaenx. Zye triak 1987 nen kaeih ngiam xjir deoih ket sjyok jirx leoi cjiengh drirh xjiangx tek xih jiu huaah jiox min cjyox huaah, jirx phyamh lam jiox phyamh lyok fyaeh sjiux tek cjiengh tangx cjiengh drirh, thongh it jiox duk lip ngiaeh dei, jirx giip kung min xjiaax fuaih tek feng xjieng, deoi uaan dryk xiemx damh huaah kuah fyangx kaeih ngiam xjir deoih feng soh tek tryng kurk srirx kuan, pyot triaenx csyit deoi uaan cjyox theix irh sjik jiox ta ngyon myn huaah cjyox ngiaeh, srirx teok deoi uaan myn huaah drieng fenh ta ngyon bengx lip, kem jyong bengx hyk tek mienh maauh.